De formatiepiek is begonnen: Buma praat met kleinere partijen over een nieuw kabinet

Den Haag, woensdag, 3 december 2025
Informateur Sybrand Buma is begonnen met gesprekken met kleinere partijen over een nieuw kabinet. Het gaat snel: zijn deadline is 9 december 2025. Voor het eerst staat legalisering van interimmers in een coalitiedocument.

Buma praat met kleinere partijen over kabinetsmogelijkheden

Informateur Sybrand Buma is vandaag, 3 december 2025, begonnen met exploratieve gesprekken met negen kleinere partijen over de formatie van een nieuw kabinet [1]. De gesprekken vinden plaats in het Torentje in Den Haag en richten zich op het formatiestuk ‘Samen aan de slag voor een sterker Nederland’, dat D66 en CDA op 2 december presenteerden [1][2]. Buma moet uiterlijk op 9 december een eindadvies uitbrengen, wat de komende dagen cruciaal maakt voor de onderhandelingen [1][3]. Het tussenverslag van D66 en CDA behandelt vijf kernthema’s: migratie, wonen, veiligheid/defensie, stikstof en economie [2][3]. Voor het eerst staat expliciet in een mogelijke coalitiebasis dat interimmers – boeren die buiten hun schuld in juridische problemen kwamen – moeten worden geliberaliseerd, wat de agrarische organisatie NAJK als positief noemt [1][3].

Spanning tussen idealen en realiteit

De reacties op het stuk zijn wisselend. De SGP stelt een hoge drempel: medische ethiek, klassieke vrijheden en het gezin staan centraal, en aanpassingen aan de embryowet of artikel 23 van de Grondwet zouden een ‘kwaaie’ zijn [2][3]. ChristenUnie-leider Mirjam Bikker waarschuwt D66 om haar partij niet te testen met ‘kroonjuwelen’ zoals embryokweek [2][3]. De SP is fel op haar hoede: FNV en CNV zien in ‘hervorming’ en ‘modernisering’ vaak een eufemisme voor bezuinigingen op sociale rechten [1][2]. SP-leider Jimmy Dijk zegt dat gewone mensen de rekening zullen betalen als zorg en sociale zekerheid worden aangevallen [3]. 50Plus daarentegen ziet kansen: een minderheidskabinet is gunstig, omdat ze dan per onderwerp kunnen beslissen of ze steunen, vooral als seniorenwoningen op de agenda staan [2][3]. Volt wil eerst weten of de meerderheidscoalitie met VVD en GroenLinks-PvdA definitief van tafel is [2].

Woningbouw en stikstof: beloften met haken en ogen

D66 en CDA willen jaarlijks 100.000 nieuwe woningen bouwen, waarvan twee derde betaalbaar [1][2]. Bouwend Nederland juicht dit toe, maar waarschuwt dat dit alleen lukt met voldoende publieke investeringen [2]. Op stikstofgebied is er vooruitgang: het stikstoffonds wordt hersteld en doelsturing per boer wordt ingevoerd [3]. Toch noemt LTO het ‘zeer zorgwekkend’ dat nieuwe vergunningen pas worden verleend nadat voldoende stikstof is gereduceerd – een belemmering voor boeren [1][2]. BBB-leider Caroline van der Plas spreekt van ‘rode vlaggen’ en zegt dat het stuk ‘blind is voor de regio’ [3]. Ondertussen hoopt Buma dat partijen ‘verantwoordelijkheid voelen’ [1]. De komende dagen bepalen of dit formatieproces van start gaat of in de mist verdwijnt [1][2].
Bronnen: