D66 krijgt het voortouw in de formatie, terwijl GroenLinks-PvdA vandaag een nieuwe leider kiest.

Den Haag, maandag, 3 november 2025
Jesse Klaver wordt de nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA. D66 krijgt het initiatief in de kabinetsformatie. De definitieve verkiezingsuitslag is bijna bekend en een verkenner wordt snel aangesteld, ondanks twijfels over samenwerking tussen de partijen.

Klaver neemt het roer over bij GroenLinks-PvdA

Jesse Klaver is maandagochtend 3 november 2025 officieel aangesteld als nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA, opvolgend aan Frans Timmermans die zijn functie per 31 oktober neerlegde [2]. Marjolein Moorman, tijdelijk fractievoorzitter, liet tijdens een fractiebijeenkomst op 2 november weten geen kandidaat te zijn en gaf expliciet haar steun aan Klaver: “Ik wil geen fractievoorzitter worden, ik steun Klaver” [7]. Klaver, al jaren een bekend gezicht in de Tweede Kamer, heeft ervaring met kabinetsformaties en wordt gezien als een stabiele figuur in een onzekere periode [5]. Zijn benoeming is van groot belang voor de onderhandelingen, omdat GroenLinks-PvdA een sleutelrol heeft in mogelijke coalities [2]. De fractie telt dit keer een meerderheid aan vrouwen, dankzij de voorkeurstemmenregeling, wat een historisch moment is voor de partij [7].

D66 neemt formatie-initiatief, maar struikelblokken blijven

D66, als grootste partij uit de verkiezingen van 31 oktober, krijgt het voortouw in de kabinetsformatie [7]. Lijsttrekker Rob Jetten claimde de overwinning direct na de stembusgang en stelt zich op als bemiddelaar tussen centrum en links [2]. De partij wil een kabinet vormen met VVD, CDA en GroenLinks-PvdA, oftewel een ‘poldercoalitie’ [2]. Maar VVD-leider Dilan Yesilgöz sluit samenwerking met GroenLinks-PvdA uit, en zoekt een centrumrechtse regering zonder linkse partijen [2]. Dat maakt de route naar een meerderheid extreem smal. D66’s positionering tijdens de campagne – met gebruik van zowel de Europese als de Nederlandse vlag – laat zien dat de partij probeert ruimte te claimen in het politieke midden, zoals ooit Tony Blair en Bill Clinton deden [4]. Volgens politicoloog Merijn Oudenampsen is de scheiding tussen centrumrechts en radicaal-rechts “poreus geworden”, wat de formatie extra complex maakt [4].

Verkenner in aantocht, definitieve uitslag wacht nog

Tijdens overleg bij Kamervoorzitter Martin Bosma op 4 november om 16:00 uur wordt een verkenner aangesteld, nog voordat de definitieve verkiezingsuitslag bekend is [2]. Dat is gebruikelijk sinds 2012, om tijd te besparen [2]. De Kiesraad maakt de uitslag pas officieel op 7 november tijdens een zitting in de Tweede Kamer [2]. Ondertussen suggereerde PVV-leider Geert Wilders zonder bewijs dat stemmen zouden zijn verdwenen, een beschuldiging die gemeenten als Zaanstad en Leiden direct als “onzin” afwezen [2]. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten noemde dergelijke claims een “directe bedreiging van de democratie” [2]. De nieuwe Tweede Kamer wordt geïnstalleerd op 12 november, en pas dan kan het debat over de uitslag plaatsvinden [2]. Een kabinet voor kerst lijkt onhaalbaar; niemand in Den Haag durft die deadline nog serieus te nemen [2].
Bronnen: