D66 en CDA moeten nu doorbreken op stikstof en energie, of de formatie loopt vast.

Den Haag, vrijdag, 14 november 2025
De formatie hangt af van D66 en CDA: binnen drie weken moet een akkoord komen over stikstof en energie. Zonder vooruitgang dreigt een politieke impasse, terwijl het land wacht op oplossingen.

D66 en CDA onder druk voor stikstof- en energieakkoord

De formatie hangt nu volledig aan D66 en het CDA. De twee partijen moeten binnen drie weken een akkoord bereiken over stikstof en energie, of het proces loopt vast [1]. Informateurs Hans Wijers (D66) en Sybrand Buma (CDA) zijn op 13 november 2025 benoemd en moeten uiterlijk 9 december 2025 [5] een voorbereidend rapport indienen [2]. De kern: een masterplan voor stikstofreductie en het oplossen van netcongestie in het elektriciteitsnet [2]. Het stikstofplan van boeren en bestuurders uit de zomer van 2025 is het meest waarschijnlijke uitgangspunt, waarbij dwang tegen boeren in het uiterste geval niet is uitgesloten [1]. Voor energie wordt het Nationaal Groeifonds – ook wel het Wopke-Wiebes-Fonds – overwogen om miljarden te steken in netversterking door Alliander, Stedin en Enexis [1][2]. Zonder oplossing blijft de woningbouw stokken en groeit de frustratie onder ondernemers [2].

Politieke spanningen en een kritieke rol voor VVD en GL-PvdA

Ondanks de druk blijft de sfeer gespannen. VVD-leider Dilan Yesilgöz vreest een ‘links kabinet’ en noemde de tussenfase ‘weggegooide tijd’ [1][5]. Ze stelt wel voor op 21 november 2025 om tafel te gaan, om ‘de valse start achter ons te laten’ [5]. Die valse start? Uitspraken van informateur Wijers die Yesilgöz een ‘leugenaar’ noemde – een woord dat hij later terugnam [5]. CDA-leider Bontenbal benadrukt dat hij ‘tijd maakt’ voor de relatie met de VVD [5]. Intussen heeft GroenLinks-PvdA, ondanks niet meeregeren, ‘veel vertrouwen’ in het proces [1]. Hun steun in de Eerste Kamer is cruciaal, net als die van JA21, die een ‘stevig asielpakket’ en koopkrachtverlichting eist [5]. De FVD en PVV voelen zich buitengesloten, maar PVV-leider Wilders roept op: ‘Hef de blokkade op en je hebt voor kerst een kabinet’ [5].

Drie weken voor een ‘behapbaar’ akkoord

De komende drie weken zijn allesbepalend. Bontenbal waarschuwt: ‘Waar ik bang voor ben, is dat er zoveel thema’s aan gehangen worden dat het nooit in drie weken lukt’ [5]. De prioriteiten zijn duidelijk: wonen, stikstof, economie, asiel, defensie en begroting [5]. D66-leider Jetten benadrukt dat ze ‘vraagstukken die bepalend zijn voor de toekomst van Nederland’ willen aanpakken [1]. Maar het is geen garantie. Koolmees waarschuwde al dat een meerderheidscoalitie direct kan vastlopen, vooral door de blokkade tussen VVD en GL-PvdA [5]. De opdracht aan D66 en CDA is dan ook helder: bouw een positieve agenda, blijf ‘behapbaar’, en zorg dat Nederland weer vooruit gaat – zonder dat Den Haag opnieuw in een politieke dip belandt [1][5].
Bronnen: