De grootste partij wint – maar dit keer is het verschil maar een handvol stemmen.

Den Haag, donderdag, 30 oktober 2025
D66 en PVV eindigen praktisch gelijk met 26 zetels, en het verschil tussen hen is zo klein dat de uitslag pas dinsdag duidelijk wordt. De aanwijzing van een verkenner is uitgesteld vanwege de onzekerheid, een zeldzame stap in de Nederlandse politiek.

Verkenner pas dinsdag aangewezen door onduidelijke uitslag

Kamervoorzitter Martin Bosma heeft besloten de aanwijzing van een verkenner uit te stellen tot dinsdagmiddag 4 november 2025 [1]. Oorspronkelijk zou dit vrijdagochtend gebeuren, maar de nek-aan-nek-race tussen D66 en PVV vereist extra tijd [1]. Beide partijen eindigen voorlopig op 26 zetels, en het verschil in stemmen is zo klein dat de definitieve uitslag pas dinsdag duidelijk wordt [2][3]. De uitslagen van Venray en de buitenlandse briefstemmen zijn nog niet binnen, wat het beeld beïnvloedt [2][3]. Burgemeester Michiel Uitdehaag van Venray meldde dat een brand in het gemeentehuis het tellen vertraagde [3]. De stemmen daar worden pas vrijdag 31 oktober geteld [3]. De buitenlandse stemmen, waarvan ruim 135.000 zijn aangevraagd, worden pas verwacht maandagavond [3]. D66 heeft op dit moment een voorsprong van 15.155 stemmen, maar dat kan kantelen [2].

Symbolische strijd om de grootste partij

Wie de grootste partij is, heeft formeel gevolgen: die mag normaliter de verkenner leveren [2]. PVV-leider Geert Wilders dringt aan op wachten tot alle stemmen geteld zijn [2]. Hij wil geen verkenner aangewezen zien zonder ‘100 procent helderheid’ [2]. D66-leider Rob Jetten zegt hetzelfde: wachten op de definitieve uitslag [1]. Symbolisch is het belangrijk, ook al krijgen beide partijen evenveel zetels [1]. In Amsterdam heeft D66 14.730 stemmen meer dan PVV, in Hilversum 15.122 [2]. Op Saba wint D66 met 1.886 stemmen verschil [2]. Maar op Bonaire staat PVV voor [2]. Die kleine verschillen maken dat niemand nu kan zeggen wie er wint. Het is de kleinste marge sinds 1956 [2].

Formatie start pas volgende week

Doordat de verkenner pas dinsdag wordt aangewezen, start de formatieprocedure pas volgende week [1][3]. Dat is zeldzaam: normaal gebeurt dit binnen 24 uur na de verkiezingen [1]. De vertraging laat zien hoe strak de uitslag is [2]. Politicoloog Peter van der Heiden legt uit dat de verkenner moet onderzoeken welke coalities mogelijk zijn [4]. Maar als PVV de verkenner levert, heeft dat weinig zin omdat grote partijen niet met hen willen samenwerken [4]. De kans op een centrumrechtse coalitie (D66, VVD, CDA, JA21) staat op 75 zetels, één te weinig voor meerderheid [2]. Een middenkabinet met GroenLinks-PvdA haalt 86 [2]. De officiële uitslag wordt pas op 4 november gepubliceerd [3].
Bronnen: