JA21 zegt nee tegen het buitensluiten van de PVV tijdens de formatie

Den Haag, woensdag, 5 november 2025
JA21 maakt zich hard voor het betrekken van de PVV bij coalitiegesprekken, ondanks grote inhoudelijke verschillen. De partij vindt uitsluiting ‘cru’, vooral omdat de PVV net als D66 26 zetels heeft. Dit verzet gooit extra hindoep in de al stroeve formatie.

JA21 zegt nee tegen het buitensluiten van de PVV tijdens de formatie

JA21 verzet zich fel tegen een formele uitsluiting van de PVV uit de kabinetsformatie, ondanks grote inhoudelijke verschillen. Partijleider Joost Eerdmans noemt het uitsluiten van de PVV ‘cru’, vooral omdat de partij net als D66 26 zetels heeft behaald [1]. “Ik wil niet zeggen dat het lukt, maar uitsluiting vind ik cru”, aldus Eerdmans [1]. JA21 pleit voor een meerderheidskabinet en ziet een samenwerking met PVV, VVD, CDA, D66, BBB of SGP als mogelijk, al sluit hij D66 als coalitiepartner vanwege klimaat- en Europese meningsverschillen niet uit [3]. Eerdmans benadrukt dat zijn partij ‘water bij de wijn zal moeten doen’ met D66, maar wil op klimaatbeleid ‘op de rem trappen’ [3].

Spanning tussen centrumrechts en middenlinks

De formatie loopt stroef vanwege botsende voorkeuren. D66-leider Rob Jetten streeft naar een middenkabinet met D66, VVD, CDA en GroenLinks-PvdA, die samen 89 = 89 zetels hebben [3]. VVD-leider Dilan Yesilgöz weigert echter resoluut samenwerking met GroenLinks-PvdA: “In geen enkel scenario” [3]. Zij ziet een kabinet met D66, CDA en JA21 (samen 70 = 70 zetels) liever, maar dat is geen meerderheid [3]. CDA-leider Henri Bontenbal sluit samenwerking met PVV en FVD uit, maar zegt: “Verder staan meerdere opties open” [1]. Hij benadrukt de noodzaak van ‘goede chemie’ en een ‘gezamenlijke agenda’ [1]. Verkenner Wouter Koolmees, aangesteld op 4 november 2025, heeft al gesprekken gehad met Jetten, Wilders, Yesilgöz, Klaver en Eerdmans [1][3]. Het gesprek met BBB-leider Caroline van der Plas stond gepland op 5 november 2025, maar was op dat moment nog niet afgerond [3].

Verkenner onder druk, deadline nadert

Verkenner Wouter Koolmees staat voor een zware opgave. Hij moet op 11 november 2025 een verslag indienen met mogelijke coalitieopties [1][3]. Zonder meerderheid voor enig blok en met JA21 dat de PVV wil betrekken, terwijl het ‘kartel’ (VVD, D66, CDA) dat afwijst, is de weg kaal [1][4]. Eerdmans waarschuwt dat een kabinet van 75 zetels instabiel is: “Dan ben je elke week afhankelijk van de oppositie” [4]. PVV-leider Geert Wilders vindt het ‘niet democratisch’ om zonder onderhandelen uit te sluiten: “Wij verdienen een plek aan tafel” [1]. Koolmees moet nu proberen of er een brug te slaan is tussen centrumrechts en middenlinks, of dat stilstand – zoals Eerdmans suggereert – ook een optie is [1].
Bronnen: