Medeoverheden eisen een plek aan tafel tijdens de kabinetsformatie

Den Haag, donderdag, 20 november 2025
Gemeenten, provincies en waterschappen staan klaar om het nieuwe kabinet te helpen, maar alleen als ze vanaf het begin worden betrokken. Zonder hun steun en expertise kunnen grote opgaven als woningbouw en klimaat niet worden aangepakt.

Medeoverheden eisen een plek aan tafel tijdens de kabinetsformatie

Gemeenten, provincies en waterschappen eisen dat informateur Sybrand Buma hen vanaf het begin volwaardig betrekt bij het formatieproces. Zij stuurden op 20 november 2025 een gezamenlijke brief naar Buma, waarin ze benadrukken dat een nieuw kabinet niet alleen politieke steun in de Tweede en Eerste Kamer nodig heeft, maar ook het draagvlak van de overheden die dicht bij de burger staan [1]. Zonder duidelijke afspraken over samenwerking, vertrouwen en structurele financiering kunnen grote maatschappelijke opgaven zoals woningbouw, klimaat en stikstof niet worden aangepakt [1][2]. De medeoverheden zien zichzelf niet als uitvoerder, maar als partner in beleid: zij geven de overheid een gezicht op lokale niveau en zorgen voor maatwerk per regio [2][4].

Koolmees en samenwerking als sleutel tot succes

De medeoverheden sluiten zich aan bij de analyse van verkenner Wouter Koolmees dat breed draagvlak in de samenleving essentieel is voor een stabiel kabinet en herstel van het vertrouwen bij burgers [1][4]. Zij wijzen erop dat Koolmees zelf heeft onderstreept hoe belangrijk regionale samenwerking is bij opgaven als natuurherstel, toekomstbestendige landbouw en asielbeleid [1][4]. De voorzitters van VNG, IPO en Unie van Waterschappen – Sharon Dijksma, Ina Adema en Jeroen Haan – benadrukken dat lokale kennis cruciaal is voor effectieve oplossingen, omdat problemen per regio verschillen [4]. Zij roepen Buma op: ‘Nodig ons, de medeoverheden, zo snel mogelijk aan tafel uit’ [4]. De medeoverheden verwijzen naar de Code Interbestuurlijke Verhoudingen, die voorziet in raadpleging van hun voorzitters tijdens de formatie over gezamenlijke opgaven en financiën [1][2].

Druk op het formatietraject

De druk is opgebouwd: VNG-voorzitter Sharon Dijksma sprak Buma al op 18 november 2025, en IPO-voorzitter Ina Adema volgde op 19 november met een gesprek over stikstofbeleid [3][5]. Toch is er tot 20 november 2025 nog geen vergadering geweest tussen Buma en vertegenwoordigers van alle medeoverheden, ondanks een geplande bijeenkomst [3]. De medeoverheden vinden het onaanvaardbaar om pas na de formatie afspraken te maken over samenwerking [3]. Zij vrezen dat zonder hun inbreng beleid blijft hangen in Den Haag en niet aansluit bij de realiteit op de grond [1][4]. De Studiegroep Interbestuurlijke Verhoudingen, onder leiding van Han Polman, moet binnenkort adviseren over hoe deze samenwerking verder kan worden versterkt – een moment waar veel van afhangt [1][2].
Bronnen: