Koolmees kiest voor een stapje per keer in de formatie, omdat praten met vier partijen te gevaarlijk is.

Den Haag, vrijdag, 14 november 2025
Verkenner Koolmees waarschuwt dat gesprekken met vier partijen direct kunnen misgaan door persoonlijke spanningen. Hij kiest daarom bewust voor een stapsgewijze aanpak met alleen D66 en CDA, om het kabinet bouwen vanuit het midden.

Geen viertal aan tafel, om het niet meteen te verpesten

Verkenner Wouter Koolmees heeft duidelijk gemaakt dat het direct aangaan van formatiegesprekken met vier partijen een ‘groot risico’ vormt voor de persoonlijke verhoudingen tussen de leiders [1]. Die spanning kan het proces juist vertragen, vreest hij [1]. Daarom kiest hij bewust voor een stapsgewijze aanpak. Voorlopig praten alleen D66 en CDA verder, om vanuit het midden een breed kabinet te bouwen [1]. Volgens Koolmees is het zaak om tijd te nemen: ‘Je moet elkaars nieren proeven’, zei hij over de drie weken die zijn uitgetrokken voor deze fase [1]. Die voorzichtigheid komt niet uit de lucht vallen: de voorkeurscoalitie van D66 met CDA, GroenLinks-PvdA en VVD loopt direct stuk op een harde blokkade [1]. VVD-leider Dilan Yeşilgöz wil namelijk per se niet samenwerken met GroenLinks-PvdA [1]. ‘Samen met elkaar in een hok gaan zitten heeft dan niet zo veel zin’, stelde Koolmees. ‘Dan zullen gesprekken snel ontsporen’ [1].

Yeşilgöz in het middelpunt, Wijers trekt uitspraken terug

De weigering van de VVD om met GroenLinks-PvdA samen te werken, maakt Yeşilgöz tot een struikelblok in de ogen van veel D66- en CDA-kiezers [4]. Op sociale media wordt haar houding ‘arrogant’ en ‘star’ genoemd [4]. Terecht, want zonder VVD of zonder GroenLinks-PvdA is er geen meerderheid [4]. Die spanning was zo groot dat informateur Hans Wijers op 13 november 2025 uitspraken over Yeşilgöz en de VVD moest terugtrekken [5]. Hij had eerder gezegd dat ze ‘niet in een positie is om een coalitie te leiden’ en dat de VVD ‘geen partner kan zijn voor D66’ [6]. Die uitspraken werden door zowel VVD als D66 afwijzend onthaald [6]. Wijers nam ze terug, in een brief aan de Tweede Kamer, om de sfeer niet verder te beschadigen [5]. De terugtrekking vond plaats op de dag voorafgaand aan nieuwe gesprekken, op vrijdag 14 november [6].

Vanuit het midden bouwen, zonder ChatGPT

Koolmees hoopt dat D66 en CDA in hun gesprekken een ambitieuze agenda kunnen opstellen die breed draagvlak vindt, niet alleen in de Tweede en Eerste Kamer, maar ook bij maatschappelijke organisaties [1]. Die agenda moet écht zijn, geen standaardvoorbeeld. ‘Niet iets wat ChatGPT zou kunnen maken’, benadrukte hij [3]. Ook JA21-leider Joost Eerdmans wilde meedoen, maar Koolmees vond dat geen goed idee [1]. ‘Dan was het bijna logischer geweest om met vier partijen te beginnen’, gaf hij toe, maar de inhoudelijke verschillen zijn nu eenmaal te groot [1]. De komende weken staan in het teken van vertrouwen opbouwen en keuzes maken — geen gemakkelijke opgave, maar volgens Koolmees de enige manier om het nu niet meteen te laten misgaan [1][3].
Bronnen: