D66 en CDA krijgen de sleutelrol in de formatie, en de VVD zit buitenspel.

Den Haag, woensdag, 12 november 2025
Verkenner Koolmees wijst D66 en CDA aan als kern van de nieuwe regering. Zij moeten een ‘positieve agenda’ opstellen over wonen, migratie en stikstof. De VVD is voor het eerst in jaren niet aan tafel uitgenodigd, ondanks 24 zetels.

D66 en CDA krijgen formatievoorsprong

Verkenner Wouter Koolmees heeft op dinsdag 11 november 2025 D66 en het CDA aangewezen als startmotor voor de kabinetsformatie [1]. Beide partijen moeten de komende drie weken een ‘positieve agenda’ opstellen over vijf hoofdthema’s: migratie, wonen, veiligheid en defensie, stikstof, en het investeringsklimaat [1]. De opdracht is om eerst inhoudelijk overeenstemming te bereiken, zodat andere partijen daarna kunnen beoordelen of ze instromen [1][6]. Koolmees noemt D66 en CDA de ‘grootste winnaars’ van de verkiezingen, met een gezamenlijke 44 zetels [5]. Die reikwijdte maakt hen geschikt om bruggen te slaan naar zowel centrumlinks als centrumrechts [5]. De VVD, ondanks 24 zetels, is dit keer buitenspel gezet [5]. Dat is opvallend, gezien hun jarenlange aanwezigheid in eerdere kabinetten [GPT].

Geen VVD aan tafel, wel ruimte voor minderheidskabinet

De VVD is expliciet niet uitgenodigd voor de onderhandelingstafel [1]. Koolmees wijst erop dat een coalitie met GroenLinks-PvdA en VVD technisch mogelijk is, maar politiek onhaalbaar omdat VVD-leider Dilan Yeşilgöz die optie uitsluit [5]. JA21 is voor de VVD een alternatief, maar dat leidt niet tot een meerderheid zonder extra partners [5]. Koolmees signaleert wel ‘breed draagvlak’ voor een coalitie van D66, CDA en VVD, maar stelt dat die combinatie alleen werkt met een vierde partij [5]. Hij benoemt dat een minderheidskabinet een reële mogelijkheid is [1]. D66 en CDA moeten daarom ook een financieel kader schetsen, want ‘het moet allemaal betaald worden’, aldus Koolmees [5]. De overheid heeft de afgelopen jaren meer uitgegeven, wat moet worden gecompenseerd met bezuinigingen of hogere belastingen [5].

Informateurs en debat in zicht

Donderdag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over het advies van Koolmees [1]. Dan wordt ook bekend wie de rol van informateur op zich neemt [1]. Mogelijk is dat een tweetal, één uit D66 en één uit het CDA [1]. Zij krijgen tot uiterlijk 9 december de tijd om de formatie af te ronden [1]. Rob Jetten en Henri Bontenbal zijn alvast de sleutelfiguren in de komende fase [4]. Hun taak: een concepttekst schrijven die contouren van een nieuw kabinet zichtbaar maakt [5]. Of andere partijen zich daarachter kunnen scharen, blijft de grote vraag [6]. Voorlopig is het wachten op de eerste inhoudelijke signalen uit het D66-CDA-duo [1].
Bronnen: