Den Haag, dinsdag, 9 december 2025
Ruim 170 organisaties, waaronder FNV en BIJ1, dringen aan op een harde aanpak van institutioneel racisme in het nieuwe kabinet. Ze eisen concrete maatregelen, zoals een nationale Keti Koti-dag en betere bescherming voor gemarginaliseerde gemeenschappen. De druk op formateur Buma groeit.
Druk op Buma groeit na oproep van 170 organisaties
Ruim 170 maatschappelijke organisaties, waaronder FNV, BIJ1, Plant een Olijfboom en Milieudefensie, hebben formateur Sybrand van Haersma Buma op 4 december 2025 opgeroepen om institutioneel racisme en discriminatie expliciet aan te pakken in het komende regeerakkoord [1]. De oproep, die op 7 december 2025 breed werd gerapporteerd, benadrukt dat gelijkwaardigheid en sociale rechtvaardigheid centraal moeten staan in de formatiegesprekken [3]. De organisaties eisen een structurele, integrale en intersectionele aanpak die racisme in de overheid en samenleving in al zijn vormen bestrijdt [1]. Voorbeelden van toegenomen discriminatie zijn de stijging van extreemrechtse dreiging, geweld tegen moskeeën en de LHBTQI+-gemeenschap, en de toename van antisemitisme [1]. Ook wordt gewezen op uitbuiting van arbeidsmigranten en stijgende dakloosheid [1].
Concrete eisen voor een inclusief akkoord
De organisaties presenteren twaalf voorstellen om racisme structureel aan te pakken [1]. Eén daarvan is om 1 juli, Keti Koti, uit te roepen tot een nationale herdenkings- en feestdag [1]. Daarnaast moet al nieuw beleid worden getoetst op grondwettelijke gelijkwaardigheid [1]. Moskeeën, synagogen en andere gemarginaliseerde gemeenschappen moeten beter worden beschermd tegen geweld en intimidatie [1]. De maatregelen moeten uitvoerbaar zijn en onafhankelijk controleerbaar, zodat beloften niet in de kast verdwijnen [1]. De coalitie van organisaties wijst erop dat soortgelijke oproepen in 2021 weinig effect hadden en dat de situatie sindsdien in veel opzichten is verslechterd [1]. De druk op Buma is groot: hij leidt sinds 5 december 2025 officieel de formatiegesprekken tussen D66, VVD en CDA [2]. Die gesprekken moeten uiterlijk op 12 december 2025 worden afgerond [2].
Buma, die eerder als informateur optrad, is nu formateur van de onderhandelingen tussen D66, VVD en CDA [2][3]. De partijen bespreken in Den Haag de basis voor een nieuw kabinet, na de verkiezingen van 21 oktober 2025 [3]. Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) had op 4 december 2025 al een gesprek met Buma, wat laat zien dat de verkennende fase snel overging in serieuze onderhandelingen [3]. Het formatiestuk van D66 en CDA wordt zelfs omschreven als een ‘uitnodiging’ aan andere partijen om aan te sluiten [3]. Maar nu roepen 170 organisaties luid: inclusie mag geen afterthought zijn. Als het kabinet racisme niet structureel aanpakt, blijft de kloof tussen beleid en maatschappelijke werkelijkheid groeien. En dat voelt voor veel mensen niet als politiek, maar als onrecht. Licht ironisch: wie de samenleving wil verbinden, moet eerst luisteren naar wie zich buitengesloten voelt [1][3].
Bronnen:
- www.rd.nl
- www.headliner.nl
- www.volkskrant.nl