De deur naar het kabinet knalt dicht voor GroenLinks-PvdA, terwijl de VVD alvast het glas heft

Den Haag, donderdag, 4 december 2025
Donderdag 4 december moet de VVD beslissen of ze meedoet aan kabinetsgesprekken, terwijl GroenLinks-PvdA ziet hoe hun kans verdwijnt. Buma noemde hun uitsluiting al een teken aan de wand. Voor de VVD is het enthousiasme groot – voor GL-PvdA voelt het als einde oefening.

VVD zet door, GroenLinks-PvdA ziet deuren dichtvallen

Op donderdag 4 december 2025 beslissen VVD en GroenLinks-PvdA of ze verdergaan in de kabinetsformatie onder leiding van informateur Sybrand Buma [1]. De VVD reageert positief op het tussenrapport van D66 en CDA, dat op 2 december werd gepresenteerd, en ziet voldoende aanknopingspunten voor gesprekken over een centrumrechtse coalitie [6]. Partijleider Dilan Yesilgöz verklaarde: “Wij staan klaar om dat gesprek aan te gaan, om volgende stappen te zetten richting een centrumrechtse samenwerking” [6]. Bij GroenLinks-PvdA daarentegen groeit het gevoel dat de deur naar het kabinet langzaam dichtvalt [1]. Buma’s bevestiging op 2 december dat GL-PvdA formeel is uitgesloten van de kerncoalitie wordt door VVD-bronnen gezien als een “teken aan de wand” [1]. Jesse Klaver, fractievoorzitter van GL-PvdA, erkent dat er “voldoende aanknopingspunten” zijn voor onderhandelingen, maar de weg naar een meerderheidskabinet lijkt steeds smaller [6].

Minderheidskabinet of politieke keuzemis?

Het formatiedocument van D66 en CDA legt de basis voor een coalitie zonder GroenLinks-PvdA, met voorstellen zoals rekeningrijden, afbouw hypotheekrenteaftrek en een kilometerheffing [2]. De VVD blokkeert een meerderheidskabinet met D66, CDA en GL-PvdA, omdat dat volgens hen “electorale zelfmoord” zou zijn en ruimte zou geven aan PVV, JA21 en FvD [1]. Een coalitie van D66, CDA en VVD heeft slechts 75 van de 150 zetels, dus een minderheidskabinet is een reële optie [6]. 50Plus-leider Jan Struijs ziet daarin kansen: “Dan heb je per onderwerp invloed. Dat is een veel gunstigere situatie voor ons” [2]. Maar de meeste partijen geven de voorkeur aan een meerderheid [2]. Ondertussen is informateur Hans Wijers op 1 december afgetreden vanwege privéberichten met ongepast taalgebruik, waardoor Buma nu alleen verdergaat [3]. Een nieuw kabinet is nog lang niet zeker.

Volgende stappen op de klok

Na de beslissingen van VVD en GL-PvdA op 4 december volgen gesprekken met alle fractievoorzitters om aanknopingspunten te verkennen [6]. Buma hoopt dat het proces snel vordert, maar herhaalt: “The devil is in the details” [2]. De deadline voor een eindrapport ligt op 9 december, maar de druk groeit om sneller tot een akkoord te komen [6]. Wouter Koolmees, voormalig D66-minister en nu verkenner, adviseerde drie weken speelruimte om het midden weer relevant te maken [6]. Of dat lukt, hangt af van partijleiders die bereid zijn tot compromis – of bereid zijn om oppositie te spelen. Voor GL-PvdA lijkt dat laatste steeds waarschijnlijker [1].
Bronnen: