De onverwachte kracht van Jetten en Bontenbal in de formatie

Den Haag, vrijdag, 21 november 2025
D66 en CDA, traditioneel tegenpolen, werken samen onder leiding van Rob Jetten en Henri Bontenbal. Hun vertrouwen, opgebouwd tijdens klimaatonderhandelingen, schudt de formatie op. Voor het eerst in jaren lijkt een centrumcoalitie haalbaar – en dat verandert alles.

De bromance die de formatie schudt

Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) zijn dé drijvende kracht in de vroege formatiefase na de verkiezingen van oktober 2025. Hun samenwerking, ooit ondenkbaar tussen twee ideologisch verschillende partijen, is nu centraal in Den Haag [1]. Tijdens de klimaatonderhandelingen in het Rutte IV-kabinet bouwden ze vertrouwen op – een band die verslaggever Wilma Kieskamp noemt ‘bepalend voor de dynamiek van de formatie’ [1]. Informateur Sybrand Buma bevestigt: de chemie tussen Jetten en Bontenbal is ‘goed’, en beiden zijn ‘duidelijk bezig met de inhoud en de urgentie’ [4]. Hun gesprekken met deskundigen over economie, klimaat en stikstof vonden plaats op 20 november 2025, en focussen op concrete oplossingen [4].

Woningbouw, boeren en belastingen: de struikelblokken

Op 18 november 2025 presenteerde hoogleraar Peter Boelhouwer een formatieadvies waarin hij stelt dat het ‘onvermijdelijk’ is om boeren uit te kopen – en waar nodig te onteigenen – om woningbouw op gang te trekken [5]. Het advies pleit ook voor inkrimping van de hypotheekrenteaftrek, om geld vrij te maken voor de corporatiesector [5]. FVD reageert fel: dit is ‘achterkamertjesbeleid’ en het parlement moet beslissen, ‘dáár ligt het mandaat’ [5]. Ook over de spreidingswet in asielbeleid loopt men uit de pas: D66 en CDA willen de wet behouden, terwijl JA21 en delen van de VVD dat niet doen [4]. Richard van Zwol, voorzitter van de staatscommissie over bevolkingsgroei, adviseert D66 en CDA het huidige systeem te handhaven [4].

Deadline in zicht, druk op de schouders

Het formatieplan van Jetten en Bontenbal moet op of voor 30 november 2025 worden aangeboden aan de Tweede Kamer [6]. Daarna beslist het parlement of het proces verdergaat [6]. Ondertussen waarschuwt oud-ASML-topman Peter Wennink: Nederlandse bedrijven missen steun en kunnen makkelijk naar het buitenland vertrekken [4]. ‘We zijn gemakzuchtig’, zegt hij. ‘We moeten harde keuzes maken’ [4]. Het CPB komt op 25 november langs bij Buma, en op 24 november bezoekt hij Kamervoorzitter Thom van Campen [4]. De klok tikt: de formatie moet organisch leiden tot een kabinet, zegt Buma – maar de druk is hoog [4].
Bronnen: