d66 kan alsnog de grootste partij worden dankzij een handvol stemmen uit het buitenland

Den Haag, vrijdag, 31 oktober 2025
d66 dreigt de pvv net te passeren door stemmen van Nederlanders in het buitenland, die vaak progressiever stemmen. als bevestigd, wordt d66 met 27 zetels de grootste fractie, wat de machtsverhoudingen in de formatie volledig verandert.

D66 op het randje van de grootste partij

D66 kan alsnog de grootste fractie in de Tweede Kamer worden, als de laatste restzetel naar de partij gaat. Voorlopig staan zowel D66 als de PVV op 26 zetels, met een voorsprong van 2.300 stemmen voor D66 op basis van 97,7 procent van de getelde stemmen [5]. Die voorsprong is klein, maar cruciaal. De beslissing hangt af van de nog niet getelde stemmen uit Venray – waar de telling stil lag door een brand in het gemeentehuis [5] – en vooral van de 136.272 Nederlanders in het buitenland die zich hebben geregistreerd om te stemmen [1]. Zij stemmen vaak progressiever dan binnenlanders, en D66 scoorde in 2023 onder buitenlandse kiezers ruim 10 procent, tegenover 6,29 procent landelijk [1]. Als die trend zich herhaalt, kan dat de doorslag geven.

Restzetel wiskunde: groot wint vaak groter

De restzetel wordt verdeeld volgens het systeem van de grootste gemiddelden: het aantal stemmen per partij gedeeld door het aantal al behaalde zetels plus één [1]. D66 heeft nu een tekort van 12.000 stemmen op de elfde restzetel, maar profiteert meer van kleine verschuivingen dan kleinere partijen [1]. Dat komt omdat grote partijen een hoger gemiddelde behouden bij extra stemmen [2]. GroenLinks-PvdA heeft al twee restzetels, D66 nog maar één [1]. Als de buitenlandse stemmen binnenkomen, kan D66 net genoeg extra kiezers halen om de PVV voorbij te steken – en eventueel zelfs de SP een zetel ontnemen [2]. De SP staat nu op twee zekere zetels, maar D66 hijgt hen in de nek [2].

Formatie wacht op één cijfer

Zolang de uitslag niet definitief is, blijft de formatie in de wachtstand. De Kiesraad maakt de officiële uitslag bekend op vrijdag 7 november 2025 [1][5]. Pas dan wordt duidelijk of D66 of PVV het initiatief krijgt om een verkenner aan te wijzen [6]. Geert Wilders (PVV) wil wachten op de volledige telling, omdat ‘het maakt heel veel uit wie meer stemmen heeft’ [7]. Rob Jetten (D66) reageerde blij op de voorlopige voorsprong, maar voelt ‘ook een grote verantwoordelijkheid’ [3]. Als D66 eindigt op 27 zetels, wordt het de grootste partij – maar moet het kiezen: samenwerken met de VVD en CDA aan rechts, of proberen de VVD over de streep te trekken voor een centrumcoalitie met GroenLinks-PvdA [7]. Die laatste optie lijkt lastig, want de VVD heeft GroenLinks-PvdA uitgesloten [7]. Een rechtscoalitie van VVD, CDA, D66 en JA21 haalt 75 zetels – één te weinig voor meerderheid [7]. Dus zelfs als D66 wint, is de puzzel pas begonnen.
Bronnen: